"Vĩ thanh gửi lại" hay là hành trình trưởng thành qua những mất mát.

Bài cảm nghĩ về tác phẩm "Vĩ thanh gửi lại" của tác giả Lê Minh. Đây là phần sau của tác phẩm "Xanh xanh góc trời", có thể đọc như một phần truyện độc lập.

31.01.2024

---

Mình biết đến tác giả từ khi Ong còn ở nền tảng cũ với tác phẩm dã sử “Những mùa trăng rơi”, sau đó là “Xanh xanh góc trời” và hiện tại là “Vĩ thanh gửi lại”. Màu văn của Lê Minh có chất riêng rất rõ nét - phẳng lặng và man mác. Nếu bạn là người thích ngồi đọc sách trong một ngày đông ảm đạm, bên cạnh là ly cacao ấm cúng thì mình nghĩ giọng văn của Lê Minh sẽ để lại ấn tượng với bạn.

Trước tiên mình xin đính chính: mình mới chỉ đọc vài chương của “Xanh xanh góc trời” nên đây sẽ là một bài cảm nghĩ về “Vĩ thanh gửi lại” dưới góc nhìn là một tác phẩm độc lập.

Có rất nhiều thứ trong tác phẩm này khiến mình suy ngẫm, nhưng đầu tiên mình muốn bàn một chút về ngôi kể. Thú thực, mình là một người cực kỳ kén đọc truyện ngôi thứ nhất. Trong tất cả các dạng ngôi kể, mình đặt yêu cầu cao nhất khi đọc ngôi thứ nhất. Đây là một chia sẻ cực kỳ cá nhân thôi: Đối với mình, điểm cấm kỵ trong việc sử dụng ngôi thứ nhất là để trải nghiệm của tác giả ứng lên nhân vật. Ở giới fanfiction có một thuật ngữ là “self insert”, tức là người viết đặt bản thân vào nhân vật chính. Dưới cương vị độc giả, mình luôn né tất cả những truyện như vậy. Dưới cương vị tác giả, mình không đánh giá cao kỹ thuật viết của tác giả đó (đương nhiên, mình đang nói đến truyện, không phải nhật ký, hồi ký, bút ký hay bất cứ thể loại nào khác gắn liền với trải nghiệm cá nhân của người viết). Viết ngôi thứ nhất không khác nào một dạng nhập vai và tác giả phải diễn sao cho trọn vẹn nhân vật đó. Để làm được như vậy, họ cần phải hiểu được mọi hành động, lời nói, suy nghĩ, động cơ, tư tưởng của nhân vật. Mình cho rằng những tác giả có thể tách mình ra khỏi nhân vật khi viết ngôi thứ nhất mới thực sự thấu hiểu được “con người” họ muốn viết.

Lê Minh rất liều lĩnh khi sử dụng ngôi kể thứ nhất cho toàn bộ câu chuyện, toàn bộ nhân vật. Mình cho rằng đó là lựa chọn “rủi ro nhưng cần thiết”. Bút lực của tác giả đủ vững để khắc họa tính cách của từng nhân vật “tôi” trong câu chuyện, tuy nhiên có lẽ vì văn phong quá nhất quán nên đôi chỗ mình vẫn có cảm giác nhân vật bị “ám” trong màu sắc của tác giả chứ không phải màu sắc của “họ”. Nếu mà để chọn một nhân vật gây ấn tượng nhất với mình thì chắc chắn là Trương Diệp Chi. Mình cảm thấy đó là nhân vật mà thể hiện được ngôi “tôi” trọn vẹn nhất và khiến mình rung cảm nhất.

Xuyên suốt quá trình đọc “Vĩ thanh gửi lại”, Lê Minh thực sự gây ấn tượng với mình bởi sự chỉn chu và nghiêm túc trong thái độ sáng tác. Mình thậm chí còn đồng cảm ở nhiều điểm khi đọc tác phẩm của bạn. Có khá nhiều nghề nghiệp, công việc được nhắc đến trong câu chuyện và bạn không hề qua loa với chúng. Bạn hiểu một người dịch sách sẽ gặp những khó khăn gì trong công việc, hay dân marketing sẽ tư duy thế nào, người gọi vốn khởi nghiệp sẽ đối mặt với nguy cơ gì, vì sao Nhật Huy lại đánh giá rằng Đăng Minh quá thật thà so với người làm doanh nghiệp, và còn rất nhiều chi tiết khác. Bạn phân tích nhân vật rất sâu và đa dạng, rất hiếm khi mình đọc được một tác phẩm ngắn mà các nhân vật được thể hiện chân thật đến vậy.

Tiếp đến, mình nghĩ đây là điểm tác giả làm tốt nhất: viết một câu chuyện hiện thực. “Vĩ thanh gửi lại” thực sự hiện thực trên nhiều phương diện: bối cảnh, tư duy, và cả nhân vật. Dù mỗi nhân vật chỉ xuất hiện trong vài phân đoạn, thể hiện một số khía cạnh, nhưng mình cũng từ đó mà hiểu được con người họ, quá khứ của họ, cách họ ở bên nhau và cách họ tan vỡ. Là con người thì sẽ thay đổi, không ai bất biến cả. Chính vì sự thay đổi ấy mà mới dẫn đến những mất mát, những trưởng thành và rồi khi ngoảnh đầu, thứ họ trông thấy là một thời “Vĩ thanh gửi lại”.

Truyện không có cao trào, thực ra mình cho rằng, người đọc không cần cao trào khi chọn đọc những câu chuyện giàu cảm xúc thế này… ít nhất là với mình. Văn phong của Lê Minh gợi cho mình cảm giác già dặn hơn tuổi. Thủ thỉ nhỏ một chút, chắc đó là lý do mình cảm thấy bạn hợp viết những câu chuyện về khi con người ta bắt đầu trưởng thành và phải trăn trở về cuộc sống sau này hơn là khi họ vẫn còn trên ghế nhà trường. Vì trong mắt mình, học đường cần một chút gì đó… sức sống thanh xuân và trẻ con hơn.

Bởi vì “Vĩ thanh gửi lại” đến cùng vẫn là một câu chuyện tình cảm, về con người, nên phía dưới, chủ yếu mình muốn bày tỏ chút suy nghĩ với từng nhân vật trong đây.

Như đã nói phía trên, mình ấn tượng nhất với Diệp Chi, cả câu chuyện trưởng thành của cô lẫn mối tình dở dang giữa cô và Duy Khánh. Hiển nhiên, bên cạnh góc nhìn của Chi, mình cũng cực kỳ ấn tượng với góc nhìn của Khánh. Trước kia, hai người hẳn đã có một thời tuổi trẻ tươi đẹp nên kể cả khi chia tay, Khánh vẫn đau đáu nhớ về những ngày tháng đó, khi Chi vẫn còn là cô lớp trưởng kiêu hãnh và tỏa sáng năm nào. Nhưng bởi vì thời gian sẽ thay đổi nhiều thứ, như Chi nói, thứ Khánh muốn níu giữ là những kỷ niệm về cô trước kia, chứ chẳng phải cô của hiện tại - sứt sẹo và lao đao trong hiện thực.

Cái kết của hai người quá hợp lý và nhẹ nhàng đến mức khiến mình day dứt. Lúc đọc góc nhìn của Chi, mình đã rơm rớm nước mắt, nhưng phải khi đọc đến góc nhìn của Phương, mình mới thực sự bật khóc. Có lẽ cũng bởi vậy mà mình cảm thấy Khánh đến với Phương có hơi vội vàng. Mặc dù anh đã buông bỏ được tình cũ, nhưng liệu cái bóng của Chi bên trong Phương đã biến mất chưa, bởi vì cô quá giống Chi của những ngày ấy? Mặc dù góc nhìn của Phương là kết mở, nhưng dù đã hai đã nói thích nhau mình vẫn cảm thấy nếu câu chuyện ấy được viết tiếp thì sẽ khá ảm đạm.

Một nhân vật khác cũng để lại ấn tượng khá sâu đậm với mình là Lê Nhật Huy. Mình khá hiểu tư duy của anh ta. Cách yêu của anh ta trái ngược với Minh, và con người anh cũng ngược hẳn với Minh. Anh ta yêu Lam một cách khá truyền thống và cũng vì thế, xét theo tư tưởng hiện giờ, nó cực đoan, thậm chí là thủ đoạn. Nhưng anh ta không cho rằng như thế, bởi anh ta nhìn mọi thứ dưới góc nhìn của người kinh doanh - tìm kiếm cơ hội và lợi ích. Thực ra mình cảm thấy Nhật Huy hiểu hành động của anh ta có nghĩa là gì, như khi anh ta thể hiện “Tôi không nghĩ mình thao túng em”, tức là anh ta biết định nghĩa của việc thao túng. Anh ta chỉ không có khái niệm tốt - xấu, và anh ta cũng không chấp nhận việc mình đóng vai người xấu. Cũng bởi thế nên anh ta mới càng đẩy Lam đi xa (và đến cuối góc nhìn của anh ta thì… mình thấy Huy cũng chẳng hiểu tại sao Lam lại chọn Minh đâu) =))))) Nói chung là một nhân vật rất điển hình nhưng được khắc họa khá trọn vẹn nên mình ấn tượng.

Cuối cùng, để kết lại thì không thể không kể đến Minh với Lam. Mình không có nhiều cảm nghĩ về riêng mỗi nhân vật, mình cho rằng tác giả đã thể hiện nhiều với Xanh xanh góc trời nên ở đây tính cách họ không quá rõ nét, chủ yếu thể hiện qua lời người khác hơn là họ tự thể hiện dưới góc nhìn “tôi”. Đọc truyện mình cũng hiểu rằng đây là hành trình họ trở về những năm tháng cũ để tìm lại nhau. Nhưng chắc vì quả “gương vỡ tan tành” của Chi với Khánh ấn tượng quá nên mối quan hệ “gương vỡ lại lành” của Minh với Lam có phần nhạt nhòa hơn, dù vẫn rất hợp lý.

Ngắn gọn lại, đối với mình “Vĩ thanh gửi lại” là một tác phẩm chất lượng cao, được kể trọn vẹn và đọng lại nhiều dư âm. Truyện sẽ phù hợp với tệp độc giả ưa thích sự nhẹ nhàng, chậm rãi và đang tìm kiếm một câu chuyện hiện thực với những người trẻ đương thời. Hy vọng tác phẩm này sẽ được nhiều người biết đến hơn nữa!