Truyện ngắn: Quay.

Dung lượng | 2,400 từ.

Cảnh báo | Truyện có một số cảnh không phù hợp để đọc lúc đang ăn, nhất là ăn đồ quay.

---

Mỗi khi đi ngang qua khu chợ trên đường về chập xẩm tối, mày đều dừng chân ở những hàng quay. Thường là hàng vịt quay. Đôi lúc mày sẽ ghé hàng lợn nái, lợn sề quay nhưng mày ưa vịt quay nhất. Trông những con vịt bị thanh thép xiên thẳng qua từ họng xuống phao câu, miệng há to, mày không thể không dừng bước nhìn chằm chằm chúng. Bàn quay quay đều. Lũ vịt quay quắt. Những con vịt đã quay xong thì nín lặng xếp hàng còn những con vịt đang quay thì ngắc ngoải.

Trời hè oi nóng. Mỡ vịt rịn từ những kẽ, chảy từng dòng trên lớp da phết mỡ bóng láng. Mỡ nhỏ giọt xuống lò quay cháy đỏ. Mùi ngũ vị hương và lá móc mật dậy khắp chung quanh, nghe như mùi của tịch dương sắp vãn. Lớp da vịt ánh lên vệt vàng mờ mờ từ nước ướp khô. Qua từng vòng quay chậm rãi, da vịt từ từ săn lại rồi chuyển dần sang hổ phách. Bề mặt căng bóng, từng lằn mỡ dưới da sôi nhẹ, lăn tăn nổi lên bọt khí li ti, nổ lụp bụp, lách tách.

Người đàn ông đứng quay không rời mắt khỏi lò. Tay trái chú ta điều chỉnh cần xoay, tay phải cầm chổi lông nhỏ nhúng vào chén mật ong hòa nước tương. Mỗi lần xiên vịt vừa ngang lò, chú ta lại đưa chổi lướt lên da vịt một lần, đều tay. Lớp mật quét tới đâu, da bóng lên đến đó, ánh lửa soi tỏ màu cam cam sánh đặc. Quét xong lượt này, chú ta lại trở tay quay vòng khác, rồi tiếp tục phết lượt kế. Quá trình ấy lặp đi lặp lại. Mật ngấm vào da, gặp lửa dậy lên mùi ngọt xem xém, quyện cùng mùi mỡ rịn thành một thứ hương vị nồng đượm.

Thấy mày cứ đứng im đó nhìn, lâu sau, chủ hàng vịt cất tiếng hỏi: "Có mua vịt không?"

Mày mở máy, kiểm tra số tài khoản chẳng còn là bao của mình. Cuối tháng rồi, nên tiết kiệm. Lý trí mày nghiêm khắc nhắc nhở song tâm trí mày thì lại bật ra lời ngược hẳn:

"Cho cháu nửa con vịt quay nhé chú." Dứt lời, mày liền bổ sung: "Không cần chặt giúp cháu đâu ạ."

"Lấy luôn đầu cổ phao câu hử?" Chủ hàng bán vịt hỏi.

"Lấy hết ạ."

"Vậy là ăn vịt quay đúng cách rồi đấy."

Chủ hàng vịt lấy một xiên vịt trên khay vịt đã chín, đeo bao tay cao su vào rồi bắt đầu chặt vịt. Bao tay cao su để phòng khi bên an toàn thực phẩm bất ngờ đến kiểm tra, hoặc là có đứa nhãi con nào quay lên mạng xã hội làm hỏng mất việc làm ăn buôn bán, chứ bao tay cao su đắt đỏ như vậy, chủ quán cũng tiếc rẻ không dùng. Vả lại, tay trần dễ làm việc hơn, cũng thoải mái hơn nhiều.

Mày nhìn chằm chằm vào chiếc bụng bia của người bán vịt quay, tưởng tượng ra được đám lông lá rậm rạp bên dưới đó. Những người quay vịt không cần cạo lông, trong khi lũ vịt trước khi quay, con nào con nấy đều phải cạo sạch sẽ.

Người bán vịt thoăn thoăn xếp thịt vịt vào trong hộp xốp, bỏ nước chấm và rau thơm vào một cái túi khác, gói lại rồi đưa mày. Mày nhận túi vịt, lấy điện thoại quét mã.

"Bao tiền vậy chú?"

"Nửa con thêm đầu cổ với phao câu là hai trăm mốt, nhưng thấy em xinh nên anh lấy hai trăm thôi."

Mày khựng lại, chớp mắt. Giây sau, mày cố nặn ra từ khóe miệng nụ cười hệt như thứ mỡ vịt dính trên tay chủ bán vịt, đổi lại xưng hô:

"Em cảm ơn ạ."

Mày xinh, đây là sự thật khách quan. Vịt thì không xinh, nếu xinh thì người ta gọi nó là thiên nga và tung hô, săn đón. Mày là một con vịt được lầm tưởng là thiên nga, đi đến đâu cũng nhận được ưu ái (đáng giá mười ka). Cái đẹp ngụ trong tiêu chuẩn của người đời. Mày đoán mày nên thấy may mắn vì mình có gương mặt và thân hình khớp với những tiêu chuẩn ấy. Thế là mày thành “xinh” và “xinh” thì được đối xử khác. Từ lúc là một con vịt lạch bà lạch bạch, bộ lông mày đã trắng phau như mây bông, đôi mắt đen ngập nước, loang loáng như hạt nhãn. Mày là một bé vịt xinh đẹp. Chỉ là, hồi nhỏ mày chưa nhận thức được rằng những con vịt đều sẽ bị quay, bất kể xấu đẹp. Vịt đẹp thường béo tốt hơn, được chọn ra trước - theo ngôn ngữ người nuôi là 'phẩm ngon'.

Túi vịt quay trong tay mày nặng trĩu. Mày bước qua khu chợ tấp nập, men theo ánh đèn đường bảng lảng về thẳng nhà trọ tít tắp ngõ sâu. Dọc đường, mày suýt dẫm lên mảnh chai vỡ, bèn dùng mũi giày đá nó sang chỗ đám chai lọ và giấy báo lăn lóc bên lề.

Nhà trọ của mày nằm trong ngõ hẹp. Ở đầu ngõ có một hàng tạp hóa nhỏ chỉ mở đến hai giờ sáng, bán mấy món linh tinh như mì gói, nước ngọt, giấy vệ sinh; sát bên là tiệm giặt là máy cũ, lồng giặt kêu rền rĩ mỗi khi chạy. Đối diện là một chỗ sửa xe kiêm sửa quạt máy, đôi khi cả nồi cơm điện, ban ngày bày biện lỉnh kỉnh ra tận lề, tối lại lùa hết vào trong, cửa sắt đóng xệch xuống còn hở một khe sáng nhỏ. Nhà trọ mày nằm tít trong cùng. Cổng sắt lúc nào cũng khóa ngoài. Mày bỏ tạm túi ni lông đựng vịt quay xuống, lấy chìa khóa mở ổ khóa đã hơi han gỉ phần lưỡi gài.

Lạch cạch, lạch cạch, ngón tay mày hơi run rẩy. Mày quay ngoắt ra sau, song chỉ thấy ánh đèn tờ mờ xa xa hắt vào chiếc bóng đổ dài trên nền bê tông vỡ. Mày vặn mạnh ổ khóa hơn, cạch, cuối cùng khóa cũng mở. Mày cảm giác ngón tay trầy trước đó lại rướm máu do vặn khóa quá tay.

Mở cổng ra, mày phủi tay rồi xách túi vịt quay lên, bước vào trong. Dãy hành lang trọ hẹp thấp thoáng bóng xe, dù gần như chẳng bao giờ mày ra ngoài mà chạm mặt người thuê trọ khác. Đèn cảm hứng sáng lên lúc mày băng băng qua hành lang. Ánh đèn vàng vọt chiếu xuống chiếc cầu thang đã sờn vết sơn. Mỗi khi tăng giá trọ, chủ nhà luôn miệng bảo sắp tu sửa rồi, song mày đã ở đây ngót nghét ba năm mà vẫn chẳng thấy nó khác gì, có chăng là những lớp sơn ngày một sờn phai.

Thế nhưng, cái chuồng xập xệ này lại khiến mày an tâm hơn hẳn. Đóng cổng chuồng lại, tức là mày cũng được an toàn. Mày vừa nghĩ vừa bước lên cầu thang. Phòng mày nằm ở tầng ba, cùng tầng còn khoảng 3 phòng trọ khác. Mày mở cửa phòng, bước vào, lập tức cảm nhận được cái oi hầm hập của buồng kín. Trời bắt đầu vào độ nóng như cái lò. Con vật nào ở trong chuồng đều sẽ bị quay chín. Ai bảo mày chỉ có thể thuê một chiếc chuồng mười mét vuông. Tiền chuồng đắt gấp cả chục lần tiền vịt quay, khổ nỗi là dù có bôn ba cả ngày bên ngoài, mày vẫn phải cống nạp đều đặn cho chủ chuồng.

Bật quạt lên, mày mới thấy thông thoáng đôi chút. Đặt cặp xuống gầm bàn, mày trải khăn ăn rồi đặt túi vịt quay lên đó.

Người ta thường ăn vịt quay với cơm trắng, mày lại chỉ thích ăn vịt quay không, kể ra cũng là một thú ăn kỳ lạ. Mở nắp hộp xốp mà người ta vẫn bảo đựng đồ nóng sẽ gây ung thư ra, mày hài lòng khi người bán vịt quay vẫn giữ nguyên nửa con vịt cho mày. Ngay cả dưới ánh đèn 220vac trong phòng, màu sắc vịt quay trông vẫn bắt mắt. Mày mở ngăn tủ dưới bàn, lấy ra bộ dao phẫu, đặt từng thứ lên mặt khăn. Xong xuôi, mày vào phòng vệ sinh lau mặt, rửa tay. Những sợi lông trắng trên người dần được mày nhổ bỏ, da mày lại trở về làn da người. Mày hài lòng lau tay rồi tiện lấy bao tay cao su trong hộp đựng bao gần đó, đeo lên rồi mới bước ra ngoài.

Ngồi xuống bàn, mày kê giấy thấm dầu rồi lấy nửa con vịt ra khỏi hộp xốp, đặt lên đó. Đặt tay lên cổ vịt, mày chà ngón tay lên lớp da giòn rụm rồi lấy con dao phẫu bắt đầu lột da vịt. Sẽ có người thích ăn vịt cả da, cũng có người thích lột hết da rồi mới ăn.

Da lông cũng như áo quần, muốn ăn thì phải lột bỏ. Mày cũng là vịt, mày biết. Một con vịt hoảng loạn nhất là khi nó bị vặt lông. Những sợi lông vũ che cơ thể trần trụi của nó cứ thế bị lột bỏ, từng lớp, từng lớp cho đến khi mọi thứ quy nguyên, trần trụi. Vặt xong, người ta nhúng con vịt vào nước nóng, cạo sạch đám lông còn sót lại trên da nó. Quá trình ấy ê ẩm vô cùng, lớp da sẽ mẩn đỏ lên nhưng khi ấy con vịt đã quá sợ để giãy giụa, bởi chỉ cần nó giãy giụa, bàn tay nọ sẽ giữ nó càng chặt hơn, giữ đến khi nó chỉ biết thu mình lại mà để mặc người ta cạo lông khắp thân thể cho nó. Cạo lông xong, người ta sẽ rửa ruột, sẽ lôi hết những chất cặn trong bụng con vịt ra và làm sạch sẽ. Phải làm sạch bên trong thì mới có thể nhồi đống lá móc mật vào. Nhồi đến khi bụng con vịt căng trướng, người ta sẽ phết một lớp mỡ và mật ong lên đó rồi xiên thẳng cây thép từ họng nó xuống phao câu. Chú vịt đáng thương bị tước đoạt ngôn ngữ, chỉ có thể bật ra những thanh âm nức nở, đau đớn.

Toàn bộ thân thể trần trụi của con vịt đều bị quay. Đôi mắt là thứ ống kính ghê rợn nhất, đến mức suốt một thời gian dài sau này, mày không dám nhìn vào mắt ai cả. Mày sợ bản thân bị những ánh mắt chứa than hồng quay chín. Mày bị quay đến quay quắt, ngắc ngoải, bị ép duỗi thẳng như con vịt xiên trên bệ nướng. Người ta quay xong rồi sẽ bán - hoặc sẽ phân phát những đường dẫn đầy bọ bẩn hòng chiêu mộ những kẻ thèm thuồng thứ đã được quay chín. Tái cũng được, đôi khi quay tái lại càng có phong vị riêng. Người quay vô cảm với thứ bị quay, còn thứ bị quay không biết nó đã được dọn lên mâm, trở thành một trong đám thức ăn mà những thực khách ngoài kia tùy ý chọn lựa. Khi ấy con vịt đã chết hẳn nên chẳng còn cảm thấy gì nữa. Giả như còn ý thức, con vịt sẽ nghĩ rằng nó nên chết đi mới bớt thống khổ nhất. Chết rồi, người ta sẽ chỉ còn là lũ kền kền rỉa xác mà thôi. Giống như mày đang rỉa từng lớp da thơm lừng của vịt.

Mày lưỡi dao niết qua bao tay cao su, rách một lỗ. Mày chẳng quan tâm chiếc bao đã rách, tiếp tục công cuộc xẻo thịt vịt quay.

Máu lẫn cùng mỡ vịt thơm phức. Lớp da được mày cắt thành những lớp tỉ mỉ. Phần thịt trắng phau, mọng nước phơi bày trước mắt. Mày chặt phần cổ con vịt, lực vừa đủ để lưỡi dao xuyên thấu xương mà không làm nó vụn; tiếp, mày chặt y một nhát như thế giữa cổ và đầu vịt. Gọn ghẽ, hai phần được tách ra, sau đó mày xẻo phao câu rồi bắt đầu xẻ những phần khác trên con vịt. Nửa con vịt bao gồm một cái đùi, một cái cánh, phần lườn, cổ, đầu và phao câu, mày đều đặt riêng từng phần riêng rẽ. Mày đã cắt hàng trăm con vịt quay như thế. Mỗi lần cắt trúng khớp sụn nối, nghe tiếng "rắc" vang lên, mày lại thấy cơn đói của mày được lấp đầy, xoa dịu. Xẻ xong những phần lớn trên con vịt quay, mày bắt đầu men theo những gờ xương, bắt đầu cắt lát thịt khỏi những khớp xương. Mày không thể ăn thịt xương lẫn lộn, càng không thể ăn một con vịt mà phải gặm cả phần xương. Lớp thịt trắng và hơi thâm phần gần xương đều được mày róc kỹ. Phần xương xam xám lộ ra, mày để thịt một bên, da một bên và xương một bên.

Làm xong hết, cơn đói của mày cũng lắng hẳn. Mày bỏ hết những thứ kia vào ba ngăn trong một chiếc hộp cách nhiệt ba tầng, cất vào tủ lạnh. Cuối cùng, mày tháo chiếc bao tay cao su dính đầy mỡ vịt, ném vào thùng rác rồi vào vệ sinh rửa tay lần nữa.

Lần nữa trở lại phòng, mày tắt quạt, tắt đèn, tắt luôn cả tiếng ong ong trong đầu rồi trèo lên giường, đắp chăn. Chỉ nằm một lúc mà mồ hôi mày đã nhễ nhại. Mày nhìn lên trần nhà mịt mùng, bất giác hoài niệm chiếc quạt trần quay quay. Mùa hè nóng như cái lò quay. Hình như lúc nhắm mắt, mày cảm giác chiếc chuồng của mình đã bốc cháy.

Trong mơ, mày lại đi ngang qua khu chợ đó. Vẫn hàng vịt quay nọ, song mày trông thấy người chủ bán vịt quay kia có khuôn mặt y hệt người cha đã chết của mày.

Trên lò quay, vỏn vẹn chỉ có một con vịt da người.

Hết.

10.05.2025.